Gawęda zza płota

GAWĘDA ZZA PŁOTA

GAWĘDA ZZA PŁOTA, to projekt, który Gminny Ośrodek Kultury Sportu i Turystyki w Suchowoli realizował od marca do października 2023r. Dotyczył dokumentacji i upowszechniania wiedzy na temat zjawisk kultury ludowej na terenie gminy Suchowola.

Jest to opowieść o czasach, miejscach i ludziach, które już powoli odchodzą w zapomnienie.

Realizacja projektu GAWĘDA ZZA PŁOTA była możliwa dzięki wsparciu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego z środków funduszu EtnoPolska. Edycja 2023.
Możemy zaryzykować stwierdzenie, że był to jeden z ciekawszych projektów jakie udało na m się do tej pory przeprowadzić.

See full screen

Dryga

Wieś położona w województwie podlaskim w gminie Suchowola. Liczba ludności stanowi ok. 28 mieszkańców i są to wierni kościoła rzymskokatolickiego.

Wiejska Potańcówka

W sierpniu 2023 r. we wsi Dryga odbyła się potańcówka ludowa z kapelą Batareja. Goście bawili się w takt muzyki ludowej. Była to świetna okazja, żeby nauczyć się zapomnianych tańców ludowych. Mieszkańcy przygotowali na tę okoliczność lokalne potrawy.

Ostatnia ławeczka

W Drydze nagrywany był też materiał filmowy „Ostatnia ławeczka”, w którym udział wzięli mieszkańcy wsi Dryga. Dawniej narzędziem do komunikowania się, podtrzymywania relacji, komentowania, dyskusji, wyrażania opinii czy poglądów służyła zwykła, drewniana ławeczka- nieodłączny element podlaskiego krajobrazu. Niepozorna ławeczka, przez dziesięciolecia była świadkiem niezliczonej ilości posiedzeń i głębokich rozmów o przemijaniu, o sensie życia, o wzlotach i upadkach. Na niej również się odpoczywało, śpiewało, plotkowało, zalecało i zakochiwało. Służyła także za „lokalny monitoring”, każde postępowanie było szczegółowo rejestrowane przez „przesiadujących”. A przesiadywali wszyscy, młodzi, starzy, dzieci, a nawet i zwierzęta. Ludzie spotykali się na niej na żywo, twarzą w twarz, bez żadnych filtrów upiększających, bez wcześniejszego umawiania się na konkretną godzinę. Kto przyszedł, ten był, wszystko działo się spontanicznie. To był ten rodzaj więzi międzyludzkiej, o którym obecnie możemy sobie jedynie pomarzyć. Nikt nie udawał kogoś kim nie był. Ludzie byli prawdziwi. Jeszcze 10 lat temu trudno było sobie wyobrazić podlaską wieś bez ławeczek. Jednak wiejskie tradycje zmieniają się tak jak wszystko inne. Starzy umierają, a młodzi wyjeżdżają do miast. Ławeczki znikają. A wraz z nimi jakaś historia…

Chodorówka Stara

Wieś położona w województwie podlaskim, w gminie Suchowola. Liczba mieszkańców stanowi ok. 220 osób.

Chodorówka Nowa

Wieś położona w województwie podlaskim, w gminie Suchowola. Liczba mieszkańców stanowi ok. 160 osób. W Chodorówce Nowej znajduje się szkoła podstawowa oraz kościół parafii pod wezwaniem Matki Boskiej Pocieszenia. W miejscowości znajduje się także cmentarz rzymskokatolicki założony w 1617 r.

Boże Ciało

We wsiach Chodorówka Stara i Chodorówka Nowa nagrywany był materiał filmowy o tradycjach związanych z uroczystościami Bożego Ciała. Ołtarze przystrojone młodymi brzózkami, dźwięk dzwoneczków, ulica zasypana kwiatkami i tłum mieszkańców z parafii w Chodorówce Nowej. Na Podlasiu we wsiach Chodorówka Nowa i Chodorówka Stara nadal panuje tradycja układania dywanów z trzciny, bluszczu, liści oraz ziół przed kapłanem niosącymi monstrancję. To jedyne miejscowości w gminie Suchowola, w której ten zwyczaj jest ciągle kultywowany.

Kiersnówka

Wieś położona w województwie podlaskim, w gminie Suchowola. Liczba mieszkańców stanowi ok. 110 osób. We wsi Kiersnówka nagrywany był materiał filmowy o nabożeństwie majowym, dawne żniwa oraz wykopki.

Nabożeństwo Majowe

W maju mieszkańcy Kiersnówki tradycyjnie spotykają się przy kapliczkach maryjnych na wspólną modlitwę, śpiewy i rozmowy.

Dawne żniwa

Kiedyś żniwa trwały parę tygodni, a rozpoczynały się na przełomie lipca i sierpnia. We wsiach dawało się wtedy słyszeć łoskot klepania kos czyli ich ostrzenia, a następnie szlifowania za pomocą specjalnej osełki.

Na żniwa udawali się wszyscy, całymi rodzinami. Mężczyzna szedł wśród łanu na czele gromady żniwiarzy, żegnał się szeroko, po czym zamachiwał się kosą i wykonywał pierwszy pokos zżętego zboża. Zawsze na początku kosiło się żyto. Gospodyni zaraz za kosiarzem podbierała odkładający się pokos. Trzecia osoba- zazwyczaj nastolatek- skręcała tzw. „pierewiesło” z garści skoszonego zboża, którym następnie związywała snopek zboża. Po skoszeniu wyznaczonego kawałka pola, wszyscy ustawiali snopki w taki sposób aby dobrze schły i chroniły przed deszczem.

Na końcówkę żniw, żniwiarz zostawiał niewielką kępkę nieskoszonego zboża, które wiązało się w rodzaj bukietu. Do środka wkładało się płaski kamień polny, a na nim zostawiało kromkę chleba dla tzw. zajączka. Zboże do stodół zwożono drabiniastym wozem. Jedna osoba podawała snopki z pola, druga odbierała je i układała na wozie. Nikogo nie dziwił widok ogromie wysoko naładowanego zbożem wozu z siedzącymi na wierzchu dziećmi, widok, który już nie powróci…

Wykopki

W dawniejszych czasach ziemniaki zbierano ręcznie, a wykopywano je przy pomocy motyczki, dopiero później wymyślono pługi i kopaczki, które w znacznym stopniu ułatwiały pracę przy zbiorach.

Do pracy przy „kopaniu” angażowały się całe rodziny, również dzieci, które w czasie wykopków nie chodziły do szkoły.

Na koniec zbiorów organizowano tzw. dokopki, czyli inaczej wspólne świętowanie po ciężkieji długiej pracy. Najczęściej rozpalano wtedy duże ognisko połączone z pieczeniem kartofelek, które najlepiej smakowały z solą i masełkiem.

Życie na wsi

Kiersnówka to jedna z wsi na teranie gminy Suchowola, gdzie życie biegnie trochę wolniejszym rytmem bardziej w zgodzie z przyrodą i porami roku. Tu wciąż można jeszcze zobaczyć krowy pasące się na łąkach, kury w obejściu, a rolnicy pamiętają jak kosić trawę kosą czy jak używać tradycyjnych narzędzi rolniczych.

Karpowicze

Wieś Karpowicze to jedna z najstarszych miejscowości na ziemiach pomiędzy rzekami Biebrzą i Narwią. W XVIII w. pierwotna nazwa miejscowości Brzozowa Wielka wyparta została przez Karpowicze. Po 1591 roku właścicielem wsi był Józef Karp.

Nabożeństwo Majowe

Chwalcie łąki umajone, góry, doliny zielone… głoszą pierwsze frazy teksu popularnej pieśni maryjnej. Tą dziewiętnastowieczną pieśń pochwalną można usłyszeć podczas nabożeństw majowych, które wciąż jeszcze są odprawiane przy kapliczkach z wizerunkiem Matki Bożej, w niektórych podlaskich wsiach. Tradycja tych spotkań, połączonych ze wspólną modlitwą i śpiewem jest na trwale zakorzeniona w kulturze ludowej regionu. W maju mieszkańcy Karpowicz tradycyjnie spotykają się przy kapliczkach maryjnych na wspólną modlitwę, śpiewy i rozmowy.

Dookoła pola

„Dookoła pola” – zwyczaj kultywowany od niepamiętnych czasów we wsi Karpowicze.

Co roku, w pierwszy wtorek czerwca, mieszkańcy wsi z modlitwą i śpiewem obchodzą pola, łąki i lasy z obrazem Matki Boskiej Częstochowskiej aby prosić o urodzaj i wybłagać ochronę od klęsk żywiołowych.